Türkiye Araştırmacılar Derneği’nin (TÜAD) Türkiye Araştırma Dalı Büyüklüğü Raporu’na nazaran Araştırma dalı 2023 yılında yüzde 86 büyüdü. TÜAD Başkanı ve Ipsos Türkiye CEO’su Sidar Gedik, ropa ait olarak yaptığı değerlendirmede; “Yıllardır bölümün gelişimini ve konjonktürün dalımıza tesirlerini bu rapor sonuçlarına nazaran takip ediyor, şirketlerimizin ve dalımızın yol haritasını oluşturuyoruz” tabirlerin kullandı.
2023 yılı için Türkiye Araştırma Kesimi Büyüklüğü Raporu için 26 araştırma şirketi ve 7 data toplama şirketi iştiraki ile tamamlandı. 33 şirkete varan bu iştirak sayısı, geçen yıla nazaran dörtte bir oranında daha yüksek. Oluşturulan raporda toplam kesim büyüklüğü, TÜAD Yönetim Kurulu tarafından dalın bilgi paylaşmayan kısmı için yapılan kestirimlerle son haline getirildi. Raporun sonuçlarına nazaran, Türkiye’de araştırma dalı 2023 yılında TL bazında yüzde 86 büyüdü, bu oran TÜİK tarafından açıklanan reklamcılık ve piyasa araştırması hizmetleri üretici fiyat endeksinin gerisinde kaldı.
Araştırma şirketlerinin usulüne nazaran ciro dağılımları incelendiğinde, paneller ve kantitatif araştırmalar ön plana çıkıyor. Araştırmaya nazaran; 2023 yılı için ciro dağılımında kantitatif araştırmaların oranı yüzde 44.9 iken, panellerin oranı yüzde 39.5, kalitatif araştırmaların ise yüzde 9.2 oldu.
2018 yılından bu yana benzeri düzeyde devam eden panel araştırmalarının cirosu, 2022 yılında yüzde 45’in üzerine çıkmıştı, 2023 yılında daha evvelki yıllarda sahip olduğu düzeye geri döndü. Araştırma yolu kırılımında incelendiğinde ise yüz yüze ve online yahut taşınabilir araştırmalar başı çekiyor. 2018 yılına kadar online/mobil araştırmalar hissesi yavaş bir halde artış gösterirken, pandeminin de tesiri ile 2019 ve 2020 yıllarında her yıl bir evvelki yıla nazaran hissesini yaklaşık iki katına çıkardı. Bu esnada yüz yüze araştırmaların hissesi 2020 yılında önemli bir düşüş gösterdi ve sonraki yıllarda misal düzeylerde kaldı. 2023 yılında online yahut taşınabilir araştırmalar yüzde 45 oran ile birinci sıradayken yüz yüze araştırmalar yüzde 38 oran ile ikinci sırada yer aldı.
2023 yılı, kantitatif araştırmalar ile panel araştırmaları için istikrara dönüş yılı oldu
Araştırma şirketlerinin araştırma prosedürüne nazaran ciro dağılımları incelendiğinde, paneller ve kantitatif araştırmalar ön plana çıkıyor. 2023 yılı için ciro dağılımında kantitatif araştırmaların oranı yüzde 44.9 iken, panellerin oranı yüzde 39.5, kalitatif araştırmaların ise yüzde 9.2 oldu. 2018 yılından bu yana misal düzeyde devam eden panel araştırmalarının cirosu 2022 yılında yüzde 45’in üzerine çıkmıştı, 2023 yılında daha evvelki yıllarda sahip olduğu düzeye geri döndü.
Kantitatif araştırmaların ciro dağılımı, araştırma yolu kırılımında incelendiğinde, yüz yüze ve online/mobil araştırmalar başı çekiyor. 2018 yılına kadar online yahut taşınabilir araştırmalar hissesi yavaş bir halde artış gösterirken pandeminin de tesiri ile 2019 ve 2020 yıllarında her yıl bir evvelki yıla nazaran hissesini yaklaşık iki katına çıkardı. Bu esnada yüz yüze araştırmaların hissesi 2020 yılında önemli bir düşüş gösterdi ve sonraki yıllarda emsal düzeylerde kaldı. 2023 yılında online yahut taşınabilir araştırmalar yüzde 45 oran ile birinci sıradayken yüz yüze araştırmalar yüzde 38 oran ile ikinci sırada yer aldı.
Araştırma bölümünde çalışan sayısı artmıyor
Türkiye Araştırma Kesimi Büyüklüğü Raporu sonuçlarına nazaran; kesimde 2023 yılında toplam çalışan sayısı 2021 yılına nazaran yüzde 20 daha az. Raporlama çalışmasına tertipli olarak katılan 18 araştırma firmasından elde edilen bilgilere nazaran 2023 yılında araştırma kesiminde toplam çalışan sayısı bin 573 kişi. Bu sayı, yarı vakitli çalışanlar, anketörler, freelance ve kontratlı çalışan şahısları de kapsıyor. Tam vakitli çalışan kişi sayısına ise çalışmada raporda bin 398 kişi olarak raporlanıyor.
“Araştırma yapmadan öngörüde bulunmak, başarılı olabilmek çok zor”
TÜAD Başkanı ve Ipsos Türkiye CEO’su Sidar Gedik rapora ait değerlendirmelerini şu biçimde tabir etti:
“Türkiye Araştırma Bölümü Büyüklüğü Raporu, TÜAD’ın kesimimize en kıymetli katkılarından bir adedidir. Yıllardır dalın gelişimini ve konjonktürün dalımıza tesirlerini bu rapor sonuçlarına nazaran takip ediyor, şirketlerimizin ve dalımızın yol haritasını oluşturuyoruz. Bu sebeple raporun ortaya çıkmasına katkı sağlayan tüm şirketlere ve TÜAD gönüllülerine çok teşekkür ediyorum.
Hacmi prestijiyle ülke iktisadından çok daha büyük bir süratle büyümesi gereken kesimimiz, enflasyon düzeyini göz önüne aldığımızda 2023 yılında kâfi düzeyde büyüyemedi. Durumu daha net ortaya koymak için kesimin dolar cinsinden performansına da bakabiliriz. 2011 yılında cirosu 196 milyon USD olan araştırma kesiminin 2023 yılındaki büyüklüğü 118.7 milyon USD. Türkiye iktisadı 2011 yılından bu yana USD bazında yüzde 33 büyüyerek 1 trilyon doları aşarken, araştırma dalı küçüldü. Bu durum da bizim toplam iktisattaki hissemizin giderek küçüldüğünü gösteriyor.
Sektörümüzdeki tüm şirketler ve meslek örgütü olarak daima birlikte dalın büyümesine odaklanmamız kaide. Araştırmanın markalar için bir yatırım kalemi olduğu anlayışını daima birlikte yerleştirmemiz çok kıymetli. Zira araştırma yapmadan öngörüde bulunmak, başarılı olabilmek çok sıkıntı. Ülke dalının oyuncuları olarak en yeni yaklaşımlar, teknolojiler ve uzman insan kaynağı ile markaların araştırma yatırımlarını artırmalarını sağlamalıyız.
“2023 yılında çalışan sayımız bir evvelki yıla nazaran artmış olsa da 2021 yılının altındayız”
Sektörümüzün teknolojisini güçlendirmesi, üretken yapay zekâ ile teknoloji ve dijital ihtilalin yaşandığı bir devirde dönüşmesi, bu alanlarda yeni yatırımlar yapması ve yeni yetenekleri kendisine çekmesi de kritik kıymete sahip. 2023 yılında çalışan sayımız bir evvelki yıla nazaran artmış olsa da 2021 yılının altındayız. Dalımızın geleceği için karar vericiler olarak bu bahse odaklanmalı ve araştırma dünyasının sahip olduğu insan kaynağını artırmalıyız. Genç yetenekler için devamlı öğrenip kendilerini geliştirecekleri, araştırma yaparken üretken yapay zekâ ile kendi hudutlarını zorlayacakları ve vaktin ruhunu yakalayacakları bir bölüm olmalıyız.”