Son günlerde aracıyla trafiğe çıkan şoförlerin gözüne, karşı şeritten gelen araçlardan direkt yahut arttan yanaşan araçlardan aynalara vuran şiddetli LED ışıklar çarpıyor. Bazen bu LED ışıkların şiddeti o kadar fazla oluyor ki maruz kalınan mühlet boyunca diğer bir hiçbir şey görmek mümkün olmuyor. Buna maruz kalan şoförler neredeyse her gün toplumsal medyada yeni bir başlık açarak mevzuyla ilgili şikâyetlerini bildiriyor. Fakat, maalesef bununla ilgili kontroller yetersiz kaldığı için halk ortasında “LED Xenon” olarak isimlendirilen bu farları kullananların sayısı katlanarak artmaya devam ediyor. Çoğunluğu Çin’den ithal olan bu farların rastgele bir sertifikasyonu olmadığı üzere “şimşek etkili” halinde pazarlanan bu farkları internetten 800-900 TL’lere alıp taktırmak mümkün.
SERTİKASYONLARI DA YOK
Biz de katlanarak artan şikâyetler üzerine mevzuyu hem otomotiv kesimi yetkililerine hem de sağlıkçılara sorduk. Bu lambalarının tam isminin ‘değiştirilebilir LED lambalar’ olduğunu belirten Otomotiv Satış Sonrası Eser ve Hizmetleri Derneği (OSS Derneği) Yönetim Kurulu Lideri Ali Özçete, beyaz ışık yayan kelam konusu lambaların büyük kısmının Uzak Doğu ve özellikle Çin’den temin edildiğini vurguladı. Rastgele bir sertifikasyonun ise bulunmadığını belirtti. Özçete, “Bu lambalar olması gereken elektriksel pahaların üzerinde olup optik datalara sahip değil. Bu nedenle araçlarda elektriksel tehlikeye sebep olmakta ve yol güvenliğini tehdit etmekte” dedi.
‘MUAEYENEDE SÜREÇ YAPILMIYOR’
Karayolları Trafik Yönetmeliği’ne nazaran kamuya açık yollarda kullanılacak araçlardaki tüm modüllerin E sertifikası bulunması gerekiyor” diyen Özçete, “Buna far ve lambalar da dahildir. Fakat değiştirilebilen LED lambalar için dünyada bir standart geliştirilmedi. ECE standardı yok. Bu nedenle E sertifikası alınamamakta. Dünya’daki en büyük iki lamba üreticisi, artan LED talebi üzerine Avrupa’da bu eserlerin kullanılabilmesi için Halojen lambaların ECE normu göz önünde bulundurularak TÜV ile araç bazlı onay sistemi geliştirdi. İlgili lambalar araçlarda fizikî, elektriksel ve optik uygunluk aldıktan sonra kullanılabiliyor Türkiye’de trafik muayenesinde ve polis çevirmelerinde bu eserlerle ilgili ne yazık ki bir süreç yapılmıyor. Bu nedenle kullanım sayıları epeyce artmış durumda. Münasebetiyle yol güvenliği de tehlikeye giriyor” tabirlerini kullandı.
‘İTHALATI YASAKLANMALI’
Özçete, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Piyasada bulunan eserler standart lambalara nazaran elektriksel olarak daha yüksek güç çektikleri ve standart dışı yüksek ışık verdikleri için hem mal hem de can güvenliğini tehlikeye düşürmektedirler. Bu nedenle memleketler arası uygunluk onayı bulunmayan tüm eserlerin Türkiye’ye ithalatı ve satışı yasaklanmalıdır. Bu eserlerin satışı ECE normu oluşana kadar, milletlerarası akredite bir kurumdan araç bazlı olarak uygunluk alan markalarca yapılmalı ve yol güvenliği sağlanmalıdır.”
‘POLİSLER ARACI BAĞLAYABİLİR’
ALMANYA, Avusturya, Fransa üzere pek çok Avrupa ülkesinde değiştirilebilir LED lambaların kullanımının yasak olduğunu belirten OSS Derneği Yönetim Kurulu Lideri Ali Özçete, “TÜV tarafından uygunluk verilen eserler yalnızca uygunluk verilen araçlarda kullanılabiliyor. Onaysız ampül kullananan şoförlerin Avrupa’da araçları bağlanıyor ve ehliyetlerine muhakkak mühlet el konuluyor. Türkiye’de yönetmelikle belirtilen sertifikasyon bulunmadığı için trafik polisleri tarafından araçların bağlanması mümkündür. Fakat pratikte uygulanamıyor” dedi.
GÖZ SIHHATİNİ BOZUYOR!
SAĞLIKÇILAR ise değiştirilebilir LED lambaların hem şoförlerin yolla teması kesmesi hem de uzun müddetli maruz kalma durumunda göz sıhhatinin bozulması nedeniyle riskli olduğunu vurguladı. Medipol Sıhhat Grubu’nda Göz Hastalıkları Uzmanı olan Doç. Dr. Sevil Karaman, konuyla ilgili sorularımızı yanıtladı. Karaman, “Değiştirilebilir LED lambalar kullananların yol görüşünü artırsa da bilhassa karşıdan gelen şoförler için rahatsızlık veren, kamaşmaya ve görme yeteneğinde azalmaya neden olan bir tesire sahip. Zira, bu farlar klâsik farlardan iki-üç kat fazla ışık yayar. Bu yüksek parlaklık, gözlerde ‘rahatsızlık kamaşması’ ve ‘görmeyi azaltan kamaşma’ üzere tesirler yaratabilir. Rahatsızlık veren göz kamaşması, şoförün gözlerini kısmasına ve göz temasını kesmesine yol açarken, görme yeteneğinde azalmaya neden olan kamaşma yolda tehlikeleri tespit etmeyi zorlaştırabilir. Bilhassa yaşlı şoförlerde ve uzun müddetli maruziyet durumlarında göz sıhhati üzerinde olumsuz tesirler yaratabilirler” ikazlarında bulundu.