İklim değişikliği, dünya genelinde doğal ekosistemleri derinlemesine etkileyen bir olgu olarak karşımıza çıkıyor. İnsan faaliyetleri, fosil yakıtların kullanımı ve sera gazı emisyonları, global sıcaklıkların artmasına ve kutuplardaki buzul kütlelerinin erimesine yol açıyor.
Bu durum, deniz düzeyinin yükselmesi, okyanus akıntılarının değişmesi ve biyolojik çeşitliliğin tehdit altına girmesi üzere sonuçlar doğuruyor. Bilhassa Antarktika ve Grönland üzere bölgelerde gerçekleşen buzul erimeleri, büyük buzdağlarının kopmasına ve okyanuslara karışmasına neden oldu ve olmaya da devam ediyor.
Son vakitlerde ise A23a ismi verilen dev bir buzdağının Güney Atlas Okyanusu’nda ilerlemeye başlaması, bilim dünyasında ve çevreciler ortasında büyük bir tasa yaratmıştı. A23a dün karaya oturdu!
AĞIRLIĞI VE KAPLADIĞI ALAN ŞAŞIRTIYOR
A23a, 1986 yılında Antarktika’nın Filchner Buz Sahanlığı’ndan koptu. Exeter Üniversitesi’nden kutup bilimci Martin Siegert’in belirttiğine nazaran, bu buzdağının uzunluğu onlarca kilometre, derinliği ise birkaç yüz metreyi buluyor.
A23a, 1.400 mil karelik bir alanı kaplayarak (yaklaşık olarak 3.632 kilometre kareye eşit) neredeyse New York City, Los Angeles ve Houston’ı dolduracak kadar büyük bir kütle.
Bu devasa boyutları nedeniyle, A23a kıta sahanlığı etrafındaki deniz tabanına sıkışmış durumdaydı. 1962 yılında kurulan, Antarktika ve etrafındaki okyanuslarda bilimsel araştırmalar yapan British Antarctic Survey kuruluşunun bilim lideri Andrew Meijers, bu buzdağının 2020’ye kadar sabit kaldığını, eridikçe kesimlerinin suya düştüğünü ve sonunda kendini derin okyanusa bıraktığını belirtiyor. Nisan 2024’te tekrar hareket etmeye başladı ve sonunda karaya oturdu.
NEREYE ÇARPTI VE ARTIK NE OLACAK?
Güney Amerika’dan Antarktik Yarımadası’na uzanan Scotia Sırtı Adaları’nın ortasında konumlanan Güney Georgia adası açıklarında karaya oturan A23a, adada bulunan penguenler ve foklar üzere mahallî yaban hayatı için büyük kaygılara yol açmış durumda…
Çünkü A23a’nın hareketi, deniz canlıları için tehlike oluşturması beklenen bir senaryoyu gündeme getirmişti; lakin şu an için buzdağının karaya oturması bu telaşları hafifletti. Hatta buzdağının şu anki durumu, ekosistem için birtakım yararlar da sağlayabilir.
İngiliz Antarktika Araştırmaları Kurumu (BAS) okyanus bilimcisi Andrew Meijers, A23a’nın karaya oturmasının yaban hayatını olumsuz etkileme mümkünlüğünün düşük olduğunu belirtti. Meijers, “Buzdağı karada kalırsa, Güney Georgia’nın lokal yaban hayatını kıymetli ölçüde etkilemesini beklemiyoruz” dedi.
Ayrıca, buzdağının erimesiyle birlikte ortaya çıkacak besinlerin, penguenler ve foklar dahil olmak üzere tüm bölgesel ekosistem için besin bulunabilirliğini artırabileceğini de kelamlarına ekledi.
PARÇALANMA RİSKİ HÂLÂ MEVCUT! BU BÜYÜK SIKINTILAR OLUŞTURABİLİR
Öte yandan, A23a’nın parçalanma riski hâlâ mevcut. Meijers, son yıllarda emsal büyüklükteki buzdağlarının kısa müddette parçalanıp eridiğini belirterek, “Büyük buzdağlarının kuzeye yanlışsız çok yol kat etmiş olması, lakin kısa müddet içinde eriyip yok olmuş olmaları daha evvel de görüldü” dedi.
A23a’nın bu süreçte kesimlere ayrılması, deniz trafiği için bir tehdit oluşturabilir, zira daha küçük buz modülleri, balıkçılık ve nakliye operasyonları için tehlike yaratabiliyor.
ANTARKTİKA’DAKİ BUZ KATMANLARI, 30 YIL ÖNCESİNE NAZARAN ALTI KAT DAHA SÜRATLİ ERİYOR!
Grönland ve Antarktika’daki buz katmanları, 30 yıl öncesine nazaran altı kat daha süratli eriyor. Ancak bu süreç çoklukla daha küçük kesimler halinde gerçekleşiyor. Antarktika’nın kırılgan ekosisteminin değişimi için çok fazla şey gerekmiyor ve bu durum, bilim insanları ortasında tasa yaratıyor.
Eriyen Antarktika buz katmanlarının global tesirleri de var. Güney Okyanusu, hem ısıyı hem de karbonu emerek iklimi düzenlemeye yardımcı olurken, ısınan sular bu dengeyi zorlaştırıyor. Ayrıyeten, deniz düzeyinin yükselmesine yol açıyor.