İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 2020 yılından bu yana İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) ile bir arada çalıştığı “Pera 2019” metoduyla kentteki yapılarda fiyatsız “hızlı tarama ile bina testi” süreci gerçekleştiriyor. Kent sakinleri tarafından https://binatespitiformu.ibb.gov.tr/ internet adresinden yapılan müracaatların akabinde gruplar adreslere gidiyor. Binalarda birinci evvel beş kolonda sıva kaldırılıp betonda okuma alınırken, röntgen aygıtıyla da demir sayısı, aralıkları ve yerleri belirleniyor. Daha sonra bir kolondan “sıyırma” süreciyle donatıya erişilerek demirin özellikleri ve korozyon durumu ölçülüyor. Binanın genel bir rölövesini ve projesini çizen takımlar, yapıdan toplanan bütün bilgileri ofiste taban bedelleriyle tahlil ederek binanın sarsıntı güvenliğini belirliyor.
D ve E tehlikeli
Test sonucunda binalara A ve B düşük risk, C orta risk, D yüksek risk, E çok yüksek risk sınıflandırması yapılıyor. Süratli tarama sonucunda D ve E sınıfı olan binalara, Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun mucibince kapsamlı tahlil yapılması öneriliyor.
35 bin süreç yapıldı
Kentte 2000 yılı öncesi inşa edilmiş binalar öncelikli olmak üzere 10 kata kadar betonarme ve beş kata kadar yığma taşıyıcı sisteme sahip konut tipi binalarda uygulanan projeye müracaatlar 2020 yılından beri alınıyor. 6 Şubat 2023’teki sarsıntılardan sonra talebin arttığı teste, bugüne kadar 162 bin müracaat yapıldı. Müracaat üzerine takımlar 114 bin binayı ziyaret etti. Ziyaret edilen yapılardan 79 bininde öbür kat malikleri tarafından müsaade verilmemesi üzerine bu binalara “hızlı tarama ile bina testi” süreci yapılamadı.
Ekipler, 35 bin binada ise süratli tarama sürecini gerçekleştirdi. İncelemeler sonucunda çoğunluğu 1999’dan evvel yapılan binaların yarısının D ve E sınıfı olduğu belirlendi. Bu 35 bin binanın 318’nin kendi kendine çökebilecek durumda
olduğu, 1238’inin ise sarsıntı güvenliğinin hiç olmadığı tespit edildi.
Hedef 200 bin dönüşüm
İBB’nin datalara nazaran, İstanbul’da 800 bini 2000 yılı öncesinde inşa edilmiş olan 1 milyon 200 binden fazla bina bulunuyor. Bu binalar sarsıntı riski gözetilerek öncelik verilip yenilenmeyi bekliyor. Bu 800 bin binanın 200 bininin ise öncelikle yenilenmesi hedefleniyor.
3 bin 500 tarihi yapı kritik
İstanbul genelinde 35 bin 627 tarihi eser bulunuyor. Bu tarihi yapı stokunun yüzde 10’unun metruk ve harap halde olduğu belirlenirken, kritik ve metruk durumda olanların sayısı ise 3 bin 500’e ulaşıyor. 3 bin 500 metruk yapının da binine, Müdafaa Uygulama ve Kontrol Ofisleri tarafından belgeleme ve acil müdahale ihtar yazısı yazıldı.
293’ü boşaltıldı
Bugüne kadar incelenen binalardan 293’ü yıkıldı ya da “riskli bina” kararı alınarak tahliye sürecine girdi. Bu 293 binada bulunan 3 bin 60 bağımsız ünitede yaşayan 10 binden fazla kişi bu sayede riskten kurtulmuş oldu. Çok yüksek riskli olarak tespit edilen 5 bin 381 binanın tahliye, yıkım ve yenileme süreçlerinin hızlanması için de bu binalarda ikamet eden konut sahiplerine kira yardım paketi hazırlandı.
‘Çekmeköy’ün tabanı sağlam zelzelede az hızla sarsılır’
Deprem Bilimci Prof. Dr. Naci Görür, İstanbul Çekmeköy’de bir konferansa katıldı. İstanbul’un tabanını ve yapılaşmayı değerlendiren Görür, Çekmeköy’ün tabanının sağlam olduğunu vurguladı. Görür, “Bu bölgenin jeolojisi eski kayalardan oluşmuş, sağlam, çekiçle kıracağınız, kimi yerlerde dinamikte kıracağınız taşlardan oluşmuş durumda. Sarsıntı sırasında Çekmeköy az süratle sarsılacak. Bu demektir ki sarsıntı sırasında konutlarınız büyük ölçüde sarsıntıdan yıkılmayacak. Çekmeköy’deki binalardan zelzele sonrası insanların büyük bir kısmı canlı olarak dışarı çıkabilir. Göçük olmaz” dedi. ● İHA